Czy przed z stawiamy przecinek - to pytanie zadaje sobie wielu Polaków piszących teksty. Zasady interpunkcji dotyczące użycia przecinka przed literą "z" nie należą do najprostszych i często powodują wątpliwości. W tym artykule wyjaśnimy, kiedy przecinek przed "z" jest konieczny, a kiedy można (lub nawet trzeba) go pominąć.
Kluczowe wnioski:- Przecinek przed "z" stawiamy m.in. przed wyliczeniami i przydawkami zdaniotwórczymi.
- Nie stawiamy przecinka, gdy "z" rozpoczyna zdanie lub występuje po spójnikach.
- Przecinek przed wtrąconym "z" oddziela je od reszty zdania.
- Czasem lepiej przeformułować zdanie, by uniknąć problemów z przecinkiem przed "z".
- W razie wątpliwości co do przecinka przed "z", należy sprawdzić zasady interpunkcji.
Przecinek przed "z", kiedy należy
Przecinek przed literą "z" stawiamy w kilku przypadkach. Po pierwsze, gdy "z" rozpoczyna wyliczenie. Na przykład: "W skład zestawu wchodzą: zabawki, książki, puzzel oraz kolorowanki". Po drugie, przy przydawkach zdaniotwórczych, gdzie "z" jest spójnikiem wtrąconym, np. "Pudełko, z kartonu, było mocno poobijane".
Kolejna sytuacja z przecinkiem przed "z" to rozpoczynanie zdań od zwrotów "z tego wynika, że", "z powodu", "z braku". Na przykład: "Z powodu deszczu, wycieczka została odwołana". Czasem spotykamy też przecinek przed "z", gdy jest częścią dłuższego wyrażenia, jak "z drugiej strony" lub "z kolei".
Kiedy przecinek jest konieczny
Jak widzimy, istnieje kilka podstawowych przypadków, gdy przecinek przed "z" jest konieczny lub przynajmniej zalecany. Pomaga oddzielić wyliczenie, wtrącenie lub frazę rozpoczynającą zdanie. Dzięki temu zdanie staje się przejrzystsze i łatwiejsze w odbiorze.
Czasem jednak lepiej całkiem pominąć przecinek przed "z", niż stosować go niepoprawnie. Jeśli mamy wątpliwości, warto sięgnąć do zasad interpunkcji lub przeformułować zdanie.
"z" po przecinku, sytuacje wyjątkowe
Choć przecinek zwykle stawiamy przed "z", to czasem musi wystąpić po tej literze. Dzieje się tak, gdy "z" nie rozpoczyna zdania, lecz jest jego środku lub końcu. Na przykład: "Pudełko z zabawkami, pochodzące z Chin, było puste". Tu przecinki oddzielają przydawkę zdaniotwórczą.
Inny przykład to: "Z powodu mgły, lot z Warszawy do Krakowa został odwołany". Widzimy, że przydawka "z powodu mgły" rozdziela literę "z" od reszty zdania. Stąd przecinek po "z", choć na początku mamy przecinek przed wyrażeniem "Z powodu".
Kolejnym typem konstrukcji z przecinkiem po "z" są zdania z przecinkiem przed spójnikiem "i". Na przykład: "Zrobiłam zakupy i, zmęczona, wróciłam do domu". Przecinek po "z" oddziela czasownik od imiesłowu.
Czytaj więcej: Przecinek przed "ale": Reguły interpunkcji w tym przypadku
Kiedy przecinek przed "z" jest konieczny
Podsumowując dotychczasowe przykłady - przecinek przed "z zawsze stawiamy przed wyliczeniem oraz przydawką zdaniotwórczą, gdy "z" pełni rolę spójnika wtrąconego. Przecinek pojawia się też przed wyrażeniami rozpoczynającymi zdanie, jak:
- z tego wynika, że
- z braku
- z powodu
Dla przykładu:
| Bez przecinka: | Zabawka z plastiku była kolorowa. |
| Z przecinkiem: | Z powodu deszczu, dzieci bawiły się w domu. |
Zapamiętanie tych reguł na pewno ułatwi poprawne stosowanie przecinków w odniesieniu do litery "z".
"z" na początku zdania z przecinkiem
Litera "z" na początku zdania w zasadzie nigdy nie wymaga postawienia przecinka. Trudno wyobrazić sobie poprawną konstrukcję z przecinkiem przed "z", które inicjuje wypowiedź.
Jedyny wyjątek to sytuacja, gdy "z" znajduje się w cudzysłowie lub nawiasie i ten fragment stanowi wtrącenie. Na przykład:
"Z góry wiadomo było, że wszyscy się zgodzą" - pomyślał Jan.
Wtrącenia zawsze oddzielamy przecinkami od reszty zdania. Ale poza takimi przypadkami, nie stawiamy przecinka przed "z" rozpoczynającym wypowiedź.
Przecinek przed "z" wtrąconym
Przecinek przed wtrąconym "z" zawsze jest konieczny. Pełni ono bowiem funkcję spójnika, więc traktujemy je jak każde inne słowo wtrącone.
Na przykład:
- Zegarek, z pozłacanym cyferblatem, wisiał na ścianie.
- Goście, zniecierpliwieni oczekiwaniem, wyszli z poczekalni.
Wtrącenia wymagają otoczenia przecinkami, więc zasada jest prosta - przecinek przed wtrąconym "z" zawsze musi być obecny.
Kiedy nie stawiamy przecinka przed "z"
Na koniec warto dodać, że są sytuacje, gdy przecinek przed "z" jest zbędny lub wręcz błędny. Nie stawiamy go m.in. przed:
- spójnikami "zwłaszcza, że", "zanim", "zatem"
- przy spółgłosce "z" rozpoczynającej wyrażenia, jak "zdolny", "zwariować"
- gdy "z" inicjuje zdanie, pytanie lub wykrzyknienie
W takich przypadkach lepiej nie ryzykować i po prostu pominąć przecinek. A jeśli mamy wątpliwości, warto sprawdzić reguły interpunkcji lub przeformułować zdanie.
Podsumowanie
Przecinki w języku polskim bywają trudne w stosowaniu, zwłaszcza gdy pojawia się litera "z". Kiedy zatem czy przed z stawiamy przecinek? Otóż, stawiamy go m.in. przed wyliczeniami, przydawkami zdaniotwórczymi czy wyrażeniami rozpoczynającymi zdanie. Z drugiej strony, przecinek przed "z" jest zbędny np. przed niektórymi spójnikami czy na początku zdania.
Podsumowując, przecinek przed "z" ma ułatwiać odbiór tekstu, ale jego nadużywanie może zaszkodzić. Stosujmy więc zdrowy rozsądek i w razie wątpliwości sprawdzajmy zasady interpunkcji, by tekst był czytelny dla odbiorcy.
Tagi
Udostępnij artykuł
