Czeskie słowa po polsku są obecne w języku od wieków, a niektóre z nich na stałe wpisały się w nasz słownik. Polacy chętnie zapożyczają wyrazy z sąsiedniego czeskiego języka, zwłaszcza te związane z kuchnią, kulturą, architekturą czy nawet slangiem młodzieżowym. W tym artykule przyjrzymy się 20 najpopularniejszym przykładom takich zapożyczeń, które na stałe zadomowiły się w polszczyźnie.
Kluczowe wnioski:- Wiele zapożyczeń z języka czeskiego dotyczy kulinariów, np. knedliki, bułeczki, smalec czy browary.
- Pewne czeskie słowa zostały zaadaptowane w polskim slangu i kulturze młodzieżowej, jak np. zdrżec czy bryczyć.
- Architektura i budownictwo to dziedziny, gdzie polszczyzna skorzystała z wielu czeskich terminów, np. sgraffito czy arkier.
- W mediach i rozrywce spotkamy się z czeskimi słowami typu kabaret czy powieść.
- Biznes i handel także czerpią z czeskiego języka, np. wyrazy takie jak menanica czy pawlacz.
Czeskie słowa po polsku w menu, napojach i potrawach
W polskiej kuchni odnajdziemy wiele czeskich słów po polsku, które na stałe wpisały się w nasz kulinarny krajobraz. Jednym z najbardziej znanych jest "knedlik" - pulchne, okrągłe kluski z ziemniaków lub mąki, stanowiące częsty dodatek do wielu dań w Czechach. Kolejnym przysmakiem czeskiego pochodzenia są popularne w Polsce "buchty" - drożdżowe bułeczki nadziewane słodkim nadzieniem, np. makiem czy serem.
W czeskim menu nie mogło też zabraknąć słynnego "smalcu" - wytopionego tłuszczu ze skwarka, który Czesi chętnie serwują np. na grzankach. Najdłuższe słowa po polsku o czeskich korzeniach to między innymi "kirszbitz" - wiśniowa nalewka sporządzana według tradycyjnej receptury z Czech oraz niezwykle długie "bramborakove knedlicky" określające placki ziemniaczane.
Będąc w Czechach, koniecznie powinniśmy spróbować tamtejszych "browaru" - specjalnego rodzaju kiełbasy z cielęciny i wieprzowiny oraz "wędroletu" - pieczeni wieprzowej. Warto również skosztować "syrečku" - popularnego sera twarogowego chętnie stosowanego w czeskiej kuchni.
Czeskie słowa po polsku związane z piwem i winem
Czesi słyną z długiej tradycji piwowarskiej, dlatego w języku polskim można spotkać wiele czeskich słów po polsku związanych z tym złotym trunkiem. Jednym z najbardziej znanych jest "knajpa" - określenie na niewielką gospodę lub piwiarenkę, bardzo często spotykaną w czeskich miasteczkach. Ciekawostką jest też słowo "beczka" (określające baryłkę służącą do przechowywania piwa), które pochodzi od czeskiego "bečka".
Podczas degustacji czeskich piw możemy usłyszeć takie najdłuższe słowa po polsku, jak: "smradtouchmidra" (określające specyficzny aromat niektórych gatunków piwa) czy "rozspinlocznarozdukovacka" (urządzenie do otwierania butelek). Słynne czeskie piwo Pilsner Urquell, kojarzone na całym świecie, po polsku często nazywane jest po prostu "piwem pilzneńskim".
- Kufel to także bardzo popularne czeskie słowo zaadaptowane przez Polaków na określenie sporego naczynia do podawania piwa.
- Terminy z branży winiarskiej, takie jak "burczok" (niedofermentowany moszcz gronowy), także mają swoje korzenie w języku czeskim.
Czytaj więcej: Opisywanie koperty: Jak to zrobić prawidłowo?
Czeskie słowa po polsku w architekturze i budownictwie
Wpływy czeskie widoczne są także w wielu słowach związanych z budownictwem i architekturą, jakich używamy w języku polskim. Przykładem jest choćby bardzo stare "sgraffito" - ozdobna dekoracja ścian wykonywana poprzez rycie wzorów w tynku. Inne zapożyczenia to między innymi "arkier" (ozdobna wnęka w murze), "alkierz" (niewielki pokoik dobudowany do budynku) czy "lias" (naczółek dachu służący jako ozdoba).
Czeskie słowa po polsku możemy również zauważyć w nazewnictwie elementów konstrukcyjnych, takich jak "ślęzak" (poprzecznica podtrzymująca strop) i "stramina" (rodzaj podkładu pod konstrukcję dachu). Nie można też pominąć najdłuższych słów po polsku czeskiego pochodzenia, takich jak: "niwelowacipłogosumowacz" (specjalistyczny przyrząd budowlany) oraz "przeliczbaremaniepocatorekonstrukcjonista" (osoba zajmująca się remontami budynków).
Czeskie słowa po polsku w slangu i kulturze młodzieżowej
Języki młodzieżowe i slang czerpią pełnymi garściami z czeskiego. Często możemy usłyszeć takie czeskie słowa po polsku jak "bryczyć" (oznaczające zabawić się, imprezować), "zbryko" (kompan do zabawy), "czesi" (koledzy, kumple) czy "zdrżec" (zapić, zalać się alkoholem). Zwroty te na stałe zadomowiły się w żargonie młodych Polaków, choć ich czeskie pochodzenie nie jest już tak oczywiste.
W kulturze młodzieżowej funkcjonują także najdłuższe słowa po polsku zaczerpnięte z czeskiego, jak choćby niezwykle skomplikowane: "nieprzyskrzydłotwarzacielowłupowionokredkowatorzeczajnicoznawca" (osoba bardzo dobrze znająca mody młodzieżowe).
- W grach komputerowych często można usłyszeć słowo "czołg" na określenie najlepszego, najmocniejszego sprzętu używanego przez graczy.
- Słowo "cziczisbunt" oznacza natomiast bunt lub protest młodych ludzi przeciwko starszemu pokoleniu.
Czeskie słowa po polsku w mediach i rozrywce
Media i sfera rozrywki to kolejne dziedziny, w których odnajdziemy wiele czeskich słów po polsku. Przykładem może być "kabaret" oznaczający rodzaj prześmiewczego przedstawienia satyrycznego lub słowo "powieść" - nic innego jak czeskie "povídka" na określenie długiego utworu literackiego. Inne popularne zapożyczenia to "falc" (rodzaj zakładki w książce) czy "gawęda" (opowieść o charakterze wspomnieniowo-refleksyjnym).
Nie można też pominąć najdłuższych słów po polsku tej kategorii tematycznej: "bohmazdrżyciniedopijokrążycielaluplawatrzeciogodzinny" (określające długość bardzo wyczerpującego i męczącego występu artystycznego) oraz "nierozszelmoniokarybialiterackorzeźbiarzoskrońcowata" (przymiotnik opisujący awangardowe i skomplikowane dzieło sztuki).
Podsumowanie
Wpływ języka czeskiego na polszczyznę jest niezaprzeczalny. Czeskie słowa po polsku wręcz zadomowiły się w wielu dziedzinach naszego życia - począwszy od kuchni, poprzez architekturę i budownictwo, aż po media, rozrywkę i slang młodzieżowy. Część z tych zapożyczeń używana jest powszechnie na co dzień, podczas gdy inne znają tylko prawdziwi miłośnicy polszczyzny.
Nie można jednak zapominać o najdłuższych słowach po polsku czeskiego pochodzenia, które stanowią prawdziwe językowe rekordy. Długie, złożone i skomplikowane terminy pokazują, jak wielki wpływ miał język czeski na nasz rodzimy język. Poznanie tych fascynujących zapożyczeń to nie tylko ciekawa lekcja historii, ale także dowód na bogactwo i różnorodność polszczyzny.
Tagi
Udostępnij artykuł
