Dawne tenisówki to obuwie, które zyskało popularność na przełomie XIX i XX wieku. Wówczas tenisówki kojarzyły się głównie ze sportem, ale z czasem, dzięki wybitnym projektantom, stały się modnym dodatkiem. W niniejszym artykule przybliżymy historię i ewolucję tenisówek od pierwszych modeli po współczesne, kultowe projekty.
Kluczowe wnioski:- Tenisówki początkowo służyły tylko do sportu, dopiero później stały się modne.
- Projektanci mody odegrali kluczową rolę w rozwoju stylu dawnych tenisówek.
- Niektóre modele sprzed dekad do dziś są poszukiwane przez kolekcjonerów.
- Dawne tenisówki stają się coraz bardziej popularne i wracają do łask.
- Oryginalne, vintage’owe tenisówki mają swój unikatowy styl i charakter.
Historia dawnych tenisówek
Pierwsze wzmianki o obuwiu przypominającym współczesne tenisówki pochodzą z XIX wieku. W 1839 roku Charles Goodyear opatentował proces wulkanizacji gumy, co umożliwiło tworzenie wytrzymałych i elastycznych podeszw. Na ich bazie powstały wkrótce buty sportowe przypominające dzisiejsze tenisówki.
Początkowo obuwie to służyło głównie do gry w tenisa i krykieta, stąd angielska nazwa "sneakers" oznaczająca "skradacze". Charakteryzowały się one miękką, antypoślizgową podeszwą ułatwiającą szybkie przemieszczanie się po korcie.
W 1916 roku firma Keds wyprodukowała pierwsze masowo dostępne tenisówki przeznaczone nie tylko dla sportowców, ale także szerszej publiczności. Był to przełomowy moment w historii dawnych tenisówek.
Tenisówki na salony
W latach 20. i 30. XX wieku tenisówki zaczęły być postrzegane nie tylko jako obuwie sportowe, ale także jako element mody codziennej. Zawdzięczać to można przede wszystkim amerykańskim projektantom takim jak Ruby Mazur, którzy wprowadzali odważne wzory i kolory wpisujące się w ówczesny styl Art Deco.
Geneza narodzin tenisówek
Choć pierwsze tenisówki, jakie znamy, powstały w USA, to idea stworzenia wygodnego, sportowego obuwia narodziła się w Wielkiej Brytanii. Już w XVIII wieku angielscy szewcy zaczęli produkować buty z antypoślizgowymi podeszwami na zamówienie dla graczy w tenisa stołowego i squasha. Ówczesne „tenisówki” szyto głównie ze skóry, co czyniło je drogimi i niedostępnymi dla przeciętnego Kowalskiego.
Przełomem okazało się zastosowanie przez Charlesa Goodyeara wulkanizacji gumy. Proces ten nie tylko uczynił podeszwy bardziej wytrzymałymi, ale także o wiele tańszymi w produkcji. Amerykańscy producenci szybko zorientowali się, że jest to idealny materiał do masowej produkcji taniego, sportowego obuwia. I tak zrodził się mit „dawnych tenisówek”.
Czytaj więcej:Barok i oświecenie: Porównanie epok kulturowych
Wynalazcy i pionierzy tenisówek
Do grona pionierów tenisówek zaliczyć można przede wszystkim dwóch Amerykanów: Charlesa Goodyeara i Roberty C. Shaw, prezesa firmy Sawyer Rubber Company. To właśnie ta firma wyprodukowała w 1907 roku pierwsze tenisówki przypominające te dzisiejsze, sygnowane znakiem Keds. Nazwa była skrótem od „kids rubber shoes”.
Kolejnymi ważnymi postaciami byli Phil Knight i Bill Bowerman – założyciele marki Nike, którzy na przełomie lat 60. i 70. zrewolucjonizowali rynek tenisówek, czyniąc je obiektem pożądania nie tylko sportowców, ale też gwiazd show-biznesu i mody.
Wpływ celebrytów na rozwój mody
Ogromny wpływ na popularność zarówno dawnych, jak i nowszych modeli tenisówek, miały gwiazdy sportu i estrady. To właśnie one spopularyzowały pewne typy obuwia, które później na stałe wpisały się do kanonu mody ulicznej. Przykładem może być tu legendarny model Adidas Stan Smith, który swą sławę zawdzięcza tytułowemu tenisiście.
Rozwój mody na dawne tenisówki

Choć pierwsze tenisówki były skromne i raczej niefunkcjonalne, to już w latach 20. i 30. zyskały uznanie projektantów mody. Szczególnie modeli vintage z tego okresu poszukują dziś kolekcjonerzy.
Kolejne dekady przynosiły wiele ikonicznych modeli sygnowanych logo popularnych marek sportowych: Adidasa, Reeboka, Pumy czy Converse'a. W latach 80. i 90. tenisówki stały się nieodłącznym elementem subkultury hip-hopowej, za sprawą takich wykonawców jak Run-D.M.C.
Obecnie mamy do czynienia z prawdziwym renesansem dawnych tenisówek. Coraz większą popularnością cieszą się zwłaszcza vintage’owe modele sprzed kilkudziesięciu lat. Poszukują ich nie tylko kolekcjonerzy, ale też miłośnicy retro stylizacji.
Najcenniejsze modele z przeszłości
Do najbardziej poszukiwanych modeli zaliczają się m.in. Adidas Superstar z 1969 r. (pierwotnie noszone przez gwiazdę NBA Kareema Abdul-Jabbara), Nike Waffle Racing Flat z 1972 r. oraz Adidas Stan Smith z 1971 r. Te oraz inne kultowe tenisówki z minionych dekad osiągają dziś zawrotne ceny na aukcjach.
Przełomowe modele starych tenisówek
Rynek tenisówek na przestrzeni XX wieku zdominowało kilka przełomowych modeli, które na trwałe wpisały się do historii mody. Były wśród nich:
- Keds Champion – pierwszy masowo produkowany model tenisówek z 1916 r.
- Adidas Superstar – tenisówki noszone pierwotnie przez gwiazdy koszykówki lat 60. i 70.
- Nike Air Force 1 – legendarny model wyposażony w innowacyjną amortyzowaną podeszwę (1982 r.).
Wszystkie z wymienionych modeli przetrwały próbę czasu i do dziś cieszą się niesłabnącą popularnością wśród miłośników vintage’owego streetwearu.
Dawne tenisówki a współczesne trendy
Dawne tenisówki, mimo upływu dekad, wciąż pozostają niezwykle modne i wpisują się w najnowsze trendy mody ulicznej. Świadczyć może o tym choćby rosnąca popularność stylu retro sportswear, w którym klasyczne modele vintage stanowią kluczowy element stylizacji.
Nostalgia za latami 80., 90. i wcześniejszymi dekadami sprawia, że coraz chętniej sięgamy po najsłynniejsze „oldskulowe” tenisówki.
Często współczesne kolekcje największych domów mody (m.in. Louis Vuitton, Gucci) również inspirowane są klasycznymi modelami sprzed lat. Pokazuje to, jak ponadczasowe potrafią być dawne tenisówki.
Oryginalność starych modeli tenisówek
Magnesem przyciągającym wielbicieli oldschoolowych tenisówek jest przede wszystkim ich oryginalność i historia. Każdy kultowy model to swoisty symbol minionej epoki.
Adidas Superstar | kojarzone z subkulturą hip-hopową lat 70. |
Converse All Star | noszone przez gwiazdy rocka i punka |
Do tego dochodzi jeszcze wyjątkowa, charakterystyczna stylistyka vintage’owych tenisówek. Prosta, minimalistyczna forma, często ozdobiona znaczącym logotypem danej marki.
Wszystko to sprawia, że dawne tenisówki wyróżniają się na tle nowoczesnych modeli i przyciągają jak magnes fanów stylu retro.
Podsumowanie
Dawne tenisówki mają długą i ciekawą historię sięgającą XIX wieku, kiedy to zapoczątkowano produkcję wygodnego, sportowego obuwia. Przez kolejne dekady tenisówki ewoluowały od skromnych modeli w kierunku fashionable’owych dodatków, aż w końcu stały się kultowym elementem mody ulicznej. Dziś z nostalgią wracamy do klasycznych „oldskooli” sprzed lat.
Tenisówki od początku tworzone były z myślą o sporcie, ale projektanci i gwiazdy show-biznesu szybko dostrzegli w nich olbrzymi, niewykorzystany jeszcze potencjał. Dzięki nim vintage’owe dawne tenisówki na stałe wpisały się do kanonu mody, a ich popularność nie słabnie od dekad.