Interwał muzyczny to podstawowe pojęcie z zakresu teorii muzyki, które określa odległość pomiędzy dwoma dźwiękami o określonej wysokości. Zrozumienie istoty interwałów jest kluczowe dla opanowania harmonii i budowania struktur akordowych. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest interwał muzyczny, jakie wyróżniamy jego rodzaje i odmiany, jaką pełni rolę w dziele muzycznym oraz w jaki sposób wpływa na ogólny charakter kompozycji.
Kluczowe wnioski:- Interwał to odległość między dźwiękami o określonej wysokości.
- Znajomość interwałów pozwala budować akordy i rozumieć harmonię.
- Istnieje wiele rodzajów i odmian interwałów.
- Interwały odgrywają istotną rolę w strukturze utworu.
- Wpływają one na ogólny charakter i nastrój muzyki.
Interwał muzyczny - definicja
Interwał muzyczny to podstawowe pojęcie z zakresu teorii muzyki, które określa odległość pomiędzy dwoma dźwiękami o określonej wysokości. Innymi słowy, interwał to nic innego jak dystans między dwoma tonami. Warto przy tym zaznaczyć, że odległość tę mierzy się w półtonach.
Każdy interwał posiada swoją nazwę, która pozwala go zidentyfikować. Nazewnictwo interwałów opiera się na liczbie półtonów je tworzących. Z tego względu wyróżniamy m.in. interwały: sekundowy, tercjowy, kwartowy, kwintowy czy oktawowy.
Jak powstaje interwał muzyczny?
Aby utworzyć interwał, muszą być spełnione dwie podstawowe przesłanki:
- Dwa dźwięki o różnej wysokości (inaczej: tonacji)
- Określona odległość między nimi, mierzona w półtonach lub całych tonach
Jeśli brakuje któregoś z tych elementów - nie możemy mówić o interwale. Np. jeśli mamy dwa identyczne dźwięki, to dystans między nimi wynosi 0 półtonów. W praktyce nie jest to interwał (choć czasem wyróżnia się "zerowy" interwał - unisono).
Jakie są rodzaje interwałów muzycznych
Z uwagi na liczbę półtonów wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje interwałów:
- Proste (czyste) - zawierające tylko półtony naturalne (np. C-D, E-F)
- Zwiększone i zmniejszone - zawierające półtony chromatyczne (np. C-C#, G-F#)
Oprócz tego dzielimy je ze względu na liczbę półtonów na:
| Nazwa interwału | Liczba półtonów |
| Prima | 1 półton |
| Sekunda | 2 półtony |
| Terja | 4 półtony |
Podział interwałów
Podczas gdy rodzaje interwałów określane są w zależności od liczby półtonów (oraz ich jakości - czyste, zwiększone, zmniejszone), to podział interwałów opiera się na odległości między skrajnymi dźwiękami:
Każdy z tych rodzajów różni się między sobą dokładną liczbą półtonów i całych tonów.
Czytaj więcej:Motyw kobiet: Przewodnik po literaturze
Budowa i struktura interwałów muzycznych
Budowa interwałów muzycznych sprowadza się do tego, że zawsze składają się one z dwóch dźwięków - dolnego i górnego:
- Dźwięk dolny - znajduje się na dole interwału, jest jego podstawą
- Dźwięk górny - położony wyżej, "wieńczy" interwał
Co ważne, to właśnie dźwięk dolny decyduje o nazwie całego interwału. Dlatego bardzo istotne jest jego zidentyfikowanie.
Strukturę interwału można sprowadzić do dwóch kluczowych parametrów:
- Liczba półtonów
- Liczba tonów
Zależnie od ich konfiguracji otrzymujemy określony typ interwału. Pod tym względem w interwale kwintowym mamy 5 półtonów i 3,5 tony, natomiast w sekundzie wielkiej 2 półtony i 1 ton.
Budowa a rodzaje interwałów
Określając budowę interwału, de facto wskazujemy jego rodzaj. I tak interwał kwartowy to zawsze 5 półtonów i 3 tony. Jeśli któryś z tych parametrów ulegnie zmianie, mamy do czynienia z innym rodzajem interwału - np. zwiększoną lub zmniejszoną kwartą.
Tak więc poprzez budowę interwału rozumiemy jej ścisły związek z typem i odmianą danego interwału.
Zastosowanie interwałów w utworach muzycznych
Podstawowym zastosowaniem interwałów w muzyce jest tworzenie struktur akordowych. W uproszczeniu akord to nic innego jak zestaw kilku interwałów brzmiących jednocześnie.
Kolejnym istotnym zastosowaniem jest harmonizacja - czyli dobór innych dźwięków do melodii, tak by brzmiały one wspólnie w sposób przyjemny dla ucha.
Interwały są też wykorzystywane przy:
- transpozycji (przenoszeniu melodii do innej tonacji)
- modulacji (zmianie tonacji w trakcie utworu)
Ogólnie rzecz biorąc, interwały są podstawowym "budulechen" większości dzieł muzycznych i bez ich znajomości trudno mówić o świadomym komponowaniu.
Interwały w budowaniu napięcia
Ciekawym zjawiskiem jest wykorzystanie interwałów zwiększonych i zmniejszonych do generowania napięcia w utworze poprzez tworzenie tak zwanych dysonansów (dźwięków o przykrym brzmieniu). Następnie owe dysonanse rozwiązywane są w postaci czystych, "spokojnych" interwałów kadencji.
Rola interwałów w harmonii muzycznej
Harmonia muzyczna opiera się na współbrzmieniu różnych dźwięków. Aby to współbrzmienie było przyjemne dla ucha słuchacza, kompozytor musi odpowiednio dobierać poszczególne tony tak, by tworzyły spójną i brzmiącą całość.
Podstawą harmonii są właśnie interwały. To one decydują o tym, czy dany akord będzie brzmiał harmonijnie, czy wręcz przeciwnie - nieprzyjemnie i dysonansowo.
Znając zasady łączenia interwałów można budować rozbudowane struktury akordowe i prowadzić głosy tak, by wzajemnie się uzupełniały.
Podsumowując, bez dobrej znajomości interwałów trudno o harmonijną muzykę, która będzie przyjemnie pobudzać zmysły.
Funkcje harmoniczne
W ramach harmonii możemy wyróżnić szereg funkcji, które pełnią poszczególne interwały tworzące akord:
- Prima - funkcja toniki
- Terlja - funkcja subdominanty
- Kwarta - funkcja dominanty
To układ trzech akordów oparty o te interwały stanowi fundament większości utworów w systemie dur-moll.
Wpływ interwałów na charakter utworu
Ponieważ interwały są podstawą każdej melodyki i harmoniki, ich dobór ma kluczowe znaczenie dla ogólnego charakteru dzieła muzycznego. Posługując się odpowiednimi interwałami można nadać utworowi pożądane brzmienie - np. radosne, sielskie, uroczyste lub smutne, dramatyczne.
I tak na przykład:
- Terlje i seksty dodają lekkości i pogody.
- Sekundy budują napięcie i niepokój.
- Kwarty i kwinty wzmacniają monumentalizm dzieła.
Dlatego tak ważny jest właściwy dobór i zestawienie interwałów, które zgodnie ze swym charakterem będą oddziaływały na psychikę słuchacza.
Modyfikacje interwałów
Oprócz doboru właściwych rodzajów interwałów, ich charakter możemy dodatkowo modelować poprzez rozmaite modyfikacje. Najważniejsze z nich to interwały:
- Zwiększone
- Zmniejszone
- Zawieszone
Te zabiegi pozwalają jeszcze pełniej kreować pożądany nastrój i przekaz muzyczny.
- Interwał muzyczny to odległość między dwiema nutami o określonej wysokości, mierzona w półtonach.
- Istnieją różne rodzaje interwałów - np. sekundowe, tercjowe, kwartowe. Różnią się one liczbą półtonów.
- Interwały są podstawą harmonii i decydują o ogólnym charakterze utworu muzycznego.
Podsumowanie
Interwał muzyczny jest kluczowym pojęciem z dziedziny teorii muzyki. Określa on odległość pomiędzy dwiema nutami o określonej wysokości. Znajomość interwałów pozwala rozumieć harmonię oraz budować akordy. Istnieje kilka głównych rodzajów interwałów, które różnią się ilością półtonów - np. sekundy, tercje, kwarty.
Muzyczne interwały pełnią bardzo ważną funkcję w tworzeniu i analizie utworów muzycznych. Od ich prawidłowego doboru zależy współbrzmienie akordów, a także ogólny charakter i nastrój muzyki. Dlatego zrozumienie istoty interwałów jest niezbędne dla każdego muzyka i teoretyka.
Tagi
Udostępnij artykuł
